Noćno umokravanje je jedan od najčešćih problema dečjeg doba. Najveći broj dece koja se noću umokravaju nikada nisu uspostavila kontrolu noćnog mokrenja ili preciznije rečeno, nije postojao period duži od pola godine da se dete nije umokrilo noću.
- Šta je enureza?
Enureza je najčešći oblik primarnog noćnog umokravanja kod zdrave dece posle pete godine života.
Prema podacima iz svetske literature u uzrastu od 5 godina svako četvrto dete ima enurezu. Pri polasku u školu svako deseto dete se noću umokrava. Sa uzastom se broj dece sa enurezom smanjuje. Tako, u uzrastu od 10 godina 7% dece ima ovaj problem. Slikovitije rečeno u svakom razredu osnovne škole 2-3 deteta se noću umokrva. Prema svetskim statiskama 1-2% dece nastaviće noću da se umokrava i u odraslom dobu.
Kod dece sa enurezom funkcija mokraćne bešike je potpuno normalna, pražnjenje mokraćne bešike je kompletno ali se dešava, mimo volje deteta, u snu. Tokom dana, u budnom stanju, dete je suvo i nikada nema problema sa mokraćnim infekcijama.
- Zašto nastaje?
Od brojnih razloga za koje se verovalo da su uzrok enureze, danas se zna da su najznačajniji: porodični, odnosno genski faktori, čvrst san, povećano stvaranje mokraće u snu i/ili relatvno manji kapcitet mokraćne bešike.
U bilžoj ili daljoj familiji dece sa enurezom, obično postoje i durgi članovi koji su u periodu detinjstva imali isiti problem. Zna se da je, ukoliko su se oba rodiitelja noću umokravala kao deca, verovatnoća da će se i njihovo dete umokrvati čak 75%. Poslednjih desetak godina identifikovano je nekoliko gena koji su od značaja za nastanak enureze. Što se sna tiče, deca sa enurezom su ″čvrsti spavači″, teško se razbudjuju.
Kod najvećeg broja dece sa enurezom tokom noći postoji povećano stvaranje mokraće. Ovo nastaje kao posledica poremećaja u ritmu lučenja jednog neuropeptida, vazopresina, koji se luči u mozgu i koji na nivou bubrega reguliše količinu i gustinu stvorene mokraće u snu.
- A da nije “na nervnoj bazi – psihogeno”?
Jedna od najčešćih zabluda vezanih za enurezu je da je enureza posledica psiholoških problema ili psihološkog profila deteta.
Istina je da deca sa enurezom, posebno ako se lečenje ne započne na vreme te duže traje, imaju brojne psihološke probleme, emotivne i sociološke poremećaje, ali oni su uvek posledica, a ne uzrok enureze.
- Može li se izlečiti?
Česta je zabluda da se enureza ne može izlečiti ili da je ne treba lečiti jer će sama prestati. Enureza se kod najvećeg broja dece može izlečiti. Enureza koja duže traje nosi rizik od razvoja ozbiljnih posledica na mentalni, emotivni i socijalni razvoj ličnosti deteta. Deca sa enurezom se osećaju različitom od svojih vršnjaka koji se ne mokravaju, te se kod te dece razvija osećaj krivice. Ona pokušavaju da sakriju svoj problem od okoline, povlače se u sebe, postaju nesigurna, izbegavaju kontakte sa vršnjacima, što vodi u njihovu socijalnu samoizolaciju. Brojne studije su pokazale da je samopoštovanje dece sa enurezom značajno sniženo ne samo u odnosu na vršnjake bez enureze, već i u odnosu na decu sa teškim hroničnim bolestima.
Ukoliko se sa terapijom započne na vreme, svi ovi problemi su prolazni, te se detetu pruža mogućnost da odraste u psihički zdravu i sociološki dobro adaptiranu osobu. Često se veruje i da je enureza posledica svesne reakcije deteta, njegovog bunta ili pokušaja da izvrši pritisak na roditelje kako bi ostvarilo neki svoj cilj. Ovo je jedna od veoma ozbiljnih zabluda zbog koje roditelji, neretko, pribegavaju kažnjavanju deteta. Ovo najbolje ilustruje podatak da najveći procenat zlostavljane dece školskog uzrasta čine upravo deca sa enurezom. Zaboravlja se i da enureza nije problem samo deteta. To je problem cele porodice i često razlog za poremećaj odnosa razmevanja i harmonije u porodici što dodatno ima nepovoljan uticaj na razvoj ličnosti deteta.
- Kada početi sa lečenjem – koja je najbolja terapija?
Decu sa enurezom treba lečiti. Roditelji deteta sa umokravanjem treba da se obrate nadležnom pedijatru koji će iz razgovora sa njima i detetom, na osnovu pregleda i malog broja neinvazivnih ispitivanja utvrditi o kom tipu umokravanja se radi i započeti odgovarajuću terapiju.
Optimalno vreme za započinjanje terapije kod dece sa enurezom procenjuje se individualno, ali lečenje daje najbolje rezultate ako se započne do polaska u školu.
Izbor terapije kod dece sa enurezom zavisi od prirode osnovnog poremećaja koji je doveo do enureze.
