Roditelji najčešće iz pedijatrijske ordinacije sa receptom za antibiotik u rukama izađu iz nekoliko razloga:
- lekar nije siguran da li dete ima bakterijsku ili virusnu infekciju, pa antibiotik prepisuje za svaki slučaj
- lekar je recept izdao zbog očekivanja i pritiska pacijentovih roditelja
- lekar je izdao recept zato što je analizama provereno da dete ima bakterijsku infekciju.
Samo je poslednji od tri navedena razloga, zapravo opravdan, ali i najređi, kako pokazuju statistike.
Evropsko istraživanje o potrošnji antibiotika (ESAC Projekat) pokazalo je da se 80% svih antibiotika daje za lečenje infekcija gornjih disajnih puteva, iako je poznato je da je čak 85% takvih infekcija uzrokovano virusima, a ne bakterijama. To znači da se oko 65% svih antibiotika prepiše za virusnu infekciju.
Virusi, za razliku od bakterija, izazivaju infekcije, odnosno bolesti koje imaju svoj tok i trajanje, a antibiotici nemaju nikakvo dejstvo na njih.
Kako onda prekomerna i nepotrebna upotreba antibiotika utiče na detetov organizam i na njegov imuni sistem?
Uticaj antibiotika na odbrambena svojstva ćelija
Neutrofili su najuobičajeni tipovi fagocida, ćelija, odnosno tipova belih krvnih zrnaca čija je uloga da otkriju patogene, da ih opkole, savladaju i apsorbuju (“pojedu”).
Neutrofili regulišu nespecifični imunitet, ali i ograničavaju i regulišu reakcije stečenog imuniteta. Značajni su i u procesima regulacije anafilaktičkih i alergijskih reakcija.
Kao nosioci zaštitne uloge imuniteta, neutrofili su osnova zaštite i odbrane beba i male dece i zbog toga u periodu koji obuhvata prve tri godine života, poremećaj neutrofilne funkcije rezultira većom sklonošću ka infekciji.
Zato što predstavljaju prvu liniju odbrane od nepoznatog agensa, neutrofili prvi dolaze u kontakt sa antibioticima i zbog toga su prvi u riziku da se kod njih nešto promeni.
Sve je više kliničkih ispitivanja i studija koje ispituju šta se zapravo dešava kada fagocid, odnosno neutrofil “proguta” antibiotk. Da li antibiotik ima samo selektivnu toksičnost, uništavajući samo bakterije ili ostvaruje uticaj i unutar ćelije?
Istraživači sa Virdžinijskog univerziteta su predstavili rezultate studije koji pokazuju da se redukcijom mikroorganizama u crevnoj flori, usled upotrebe antibiotika, utiče na sposobnost imunog sistema da se bori sa infekcijama. Rezultati su otkrili i potvrdili da pod dejstvom antibiotika slabe odbrambena svostva crevne mikrobiote i specifično, da antibiotici utiču na slabljenje efikasnosti odgovora neutofila kada dođe do infekcije.
Još jedna studija iz 2017. godine u kojoj su učestvovali istaživači sa Harvarda, MIT-a i sa još nekih eminentnih instituta, ispitivala je na koji način antibiotici deluju na bakterije, ali i na domaćinove imune ćelije. Rezultati nisu bili ohrabrujući.
Oni su otkrili da antibiotici slabe efikasnost imunog sistema. Naime, tokom eksperimenata koje su izvodili na miševima oni su otkrili da neki od tipova belih krvnih zrnaca, pod dejstvom antibiotika bivaju sprečeni da ispolje svoja odbrambena dejstva. Na osnovu toga su zaključili da antibiotici mogu da oslabe imuni sistem.
Kliničko ispitivanje sa pedijatrijskim pacijentima
Jedno kliničko ispitivanje je sprovedeno sa ciljem da se utvrdi da li su antibiotici uzročnici sve češće pojave neutrofilna disfunkcije kod dece.
Ispitivanje je obuhvatilo period od 6 godina, a u okviru njega je praćeno stanje 300 dece, pedijatrijskih pacijenata, kao i kontrolne grupe od 200 dece. Ovo ispitvanje je rađeno je u Skoplju na Univerzitetskoj klinici za dečje bolesti, a sproveo ju je medicinski tim na čelu sa Prof. dr Kristinom Mironskom pedijatarom imunologom.
Za početak je napravljena analiza neutrofilne funkcije kod pacijenata koji su bili često bolesni i primali su dugotrajnu antibiotsku terapiju. Praćeno je 82 parametara kako bi što preciznije bili uključeni svi mogući uticaji. Neki od parametara su: anemija, neuhranjenost, infekcija, antibiotici, upotreba kortikosteroida… Sve to u cilju što bolje procene celokupne imunološke funkcije organizma.
Rezultati su bili poražavajući – neutrofilna disfunkcija je otkrivena kod 213 pacijenata što je 71% od ukupnog broja dece.
“To znači da neutrofili kao prva linija odbrane ne mogu biti aktivirani kada se infekcija javi, odnosno kada se dete razboli. Dakle, javlja se sekundarna imunodeficijencija sa nemogućnošću brzog izlečenja, sklonošću ka produženom toku bolesti, komplikacijama i hronicitetu”- rekla je profesorka dr Mironska.
Nakon dobijanja rezutata sprovedene su analize u cilju određivanja jačine negativnog uticaja svih prediktornih faktora pojedinačno, uz istovremenu analizu delovanja svh faktora zajedno. Analize su pokazale slabu korelaciju i utvrđeno je da nema značajnog negativnog uticaja svih parametara, osim jednog – a to je parametar “dugotrajno i često korišćenje antibiotika”.
Zaključak ovog kliničkog ispitivanja je da česta i dugotrajna upotreba antibiotika povećava mogućnost za pojavu sekundarne neutrofilne disfunkcije.
https://www.cell.com/cell-host-microbe/fulltext/S1931-3128(17)30455-9
https://medicalxpress.com/news/2017-08-antibiotics-weaken-immune-response-disease.html
https://newatlas.com/antibiotics-counteract-immune-system/52457/
https://www.ecdc.europa.eu/en/about-us/partnerships-and-networks/disease-and-laboratory-networks/esac-net-about
Komentari 0