Disleksija, disgrafija, diskalkulija, poremećaji koncentracije i pažnje sve češći su problemi za koje nema tačnih objašnjenja. Danas svako drugo dete ima poremećaj govora, 70 – 80% dece imaju ravna stopala, primitivni refleksi koji nestaju sa zakašnjenjem, a ponekad se ne gube niti do školskog uzrasta veliki su problem. Sve češći poremećaj je i noćno mokrenje. Kognitivna testiranja pokazuju da deca zapadne civilizacije ostvaruju sve slabije rezultate u odnosu na decu istočne civilizacije.
Kao i kod pandemije bolesti tipičnih za zapadnu civilizaciju i ovi poremećaji ne mogu se objasniti genetikom. Povećanje broja oboljenja, odnosno pojave poremećaja prevelik je da bi se pripisao genetici, odnosno nasleđu. Ključnu ulogu dakle ima okolinu u što se ubrajaju uslovi odrastanja, i fizički i emocionalni te način života.
Mozak je interaktivni organ čija osnovna funkcija je preživljavanje. Za razliku od ostalih organa, mozak, odnosno broj neurona smanjuje se od momenta začeća. U odnosu na fetus mozak odraslog čoveka ima upola manje neurona. Tokom života nestaju neaktivirani, odnosno neuroni koje organizam proceni nepotrebnima ili manje potrebnim za preživljavanje.
Genetski potencijal potrebno je aktivirati. Gene aktivira povoljna koncentracija hormona sreće. U ključnom periodu, u prvim godinama, aktivaciju omogućava emocionalna bliskost deteta sa majkom, istakao je Tomislav Kuljiš iz centra Prirodno roditeljstvo. No ono što osobu čini inteligentnom (IK, emocionalna inteligencija, suštinska inteligencija itd.) Broj je neuronskih veza, sinapsi, koje takođe nastaju aktivacijom.
Plastičnost mozga najveća u prvim godinama
Mozak funkcioniše kao jedan organ. Centri za vid, sluh, osećaj i drugi povezani su preko područja asocijacija. Povezivanjem svih tih centara razvijaju se asocijativna područja, a to je mesto kognitivnih sposobnosti. Kretanje i asocijativno učenje aktiviraju sve veze u mozgu i stoga su ključni za stvaranje neuronskih veza, odnosno za inteligenciju uključujući kognitivne sposobnosti.
Po nekim autorima do pete godine formira se 50%, do sedme 75% i do dvanaeste godine do 95% sinapsi. Period do sedme godine najdinamičnije je u razvoju mozga i povećane su mogućnosti uticaja na obogaćivanje veza među neuronima. U tom periodu najintenzivnije, unutar mozga se odigrava borba za dominaciju među neuronima, stvaraju se nove veze između aktivnih neurona, podstiče se razvoj važnih centara u mozgu i formira se čitava mreža novih puteva. Još jedna prilika za reorganizaciju mozga, povezana s bujicom hormona, u periodu je adolescencije.
Prema biološkoj zakonitosti najosetljivije funkcije su one evolucijski najmlađe. Najmlađe funkcije našeg mozga su čitanje, pisanje i računanje. Stoga ako je bilo koja struktura mozga imalo oštećena do disfunkcije prvo dolazi upravo kod čitanja, pisanja i računanja. Greške koje roditelji čine kada dete ima nekoliko meseci, na primer sputavanjem kretnji, deca mogu plaćati u školskoj dobi.
Ipak, danas se zna i da se eventualna oštećenja mozga snagom volje mogu ispraviti. Novi neuroni ne nastaju, ali postojeći neuroni mogu remodelirati veze. Takođe, pojedine funkcije nisu vezane isključivo uz pojedinačna područja mozga već okolni deo mozga može preuzeti funkcije oštećenog dela. Neuronske veze mogu se stvarati i vizualizacijom (primer sportisti), čak gledanjem pokreta. Promena okoline ili promena razmišljanja reprogramira mozak. Novi fenomen koji može fizički uticati na reprogramiranje mozga je mentalna usredsređenost, svesnost.
Komentari 0