Kako rođenje trećeg deteta utiče na penziju

Majka troje dece, koja ovih dana puni 57 godina i 33 godine radnog staža i koja bi da se penzioniše, računajući da ima pravo i na dodatni staž od dve godine, baš po osnovu rađanja troje dece, razočarala se kada je čula da ovo pravo neće moći da iskoristi za raniji odlazak u penziju. Rečeno joj je da se ovaj dodatni staž ne računa kao uslov za sticanje penzije.

Ova naša čitateljka iznenađena je, kaže, ovakim stavom nadležnih, jer su dvehiljaditih, a potom i početkom ovog veka neke njene koleginice uspele da upišu ove godine kao deo ukupnog radnog staža.

To je, većini, dobrodošlo baš pred kraj radnog staža, čemu se i ona, tvrdi, nadala. To bi, veruje, mnogim majkama sa po troje i više dece pomoglo, pogotovo u ovo vreme kada se pooštravaju uslovi za penzionisanje žena.

Čitateljka kaže, da iako mnogi misle da su žene s troje i više dece donekle povlašćene, jer imaju prava na dve godine staža gratis, da to uopšte nije tako.

Upitana da li ova naša čitateljka, koja sigurno nije usamljen slučaj, može da iskoristi ove dve godine posebnog staža za odlazak u starosnu penziju, Jelica Timotijević, direktor Sektora za odnose s javnošću u PIO fondu, kaže da se prosečno godišnje filijalama Fonda podnese više od 1.500 zahteva za priznavanje prava na poseban staž po osnovu rođenja trećeg deteta.

– Ta pogodnost, te dve godine, nije staž osiguranja i ne može biti uslov za ostvarivanje prava na penziju. Te godine samo doprinose uvećanju iznosa penzije. One se, dakle, ne mogu uzeti u obzir u ukupnom zbrajanju godina za penzionisanje, jer se kao uslov za penziju uzimaju navršene godine radnog staža i uplaćenog osiguranja, objašnjava Timotijevićeva.

Taj, poseban staž uzima se u obzir samo prilikom obračuna penzije i utiče na njeno povećanje, objašnjava naša sagovornica.

Uslov za ostvarivanje prava na starosnu penziju za žene u 2014. godini je 60 godina života i najmanje 15 godina radnog staža ili 35,8 godina staža i najmanje 53,8 godina života.

S obzirom na to da pomenuta osiguranica ima 57 godina života i 33 godine navršenog staža, jasno proizlazi da ne ispunjava uslove za ostvarivanje prava na starosnu penziju u ovoj godini.

Upitani kakva praksa važi za žene koje imaju po petoro i više dece, da li je Zakon o PIO uzeo u obzir bar takve slučajeve, naša sagovornica kaže, da se ženama koje imaju petoro dece, takođe priznaje poseban staž osiguranja od dve godine, ali da ni kod njih ne ulazi u uslov za sticanje prava ne penziju.

– Po Zakonu o PIO penzijski staž na osnovu koga se stiču i ostvaruju prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja čine ta dva staža – uplaćeno osiguranje i poseban staž. Pravo na poseban staž ima samo žena koja je rodila treće dete i po tom osnovu uračunava joj se u posebni staž vreme u trajanju od dve godine, objašnjava Timotijevićeva.

Na pitanje da li je neki raniji zakon o PIO omogućavao ženama s više dece da te dve godine posebnog staža upišu kao deo starosne penzije, Timotijevićeva tvrdi, da tako nešto nikada nije bilo predviđeno zakonom, te da teško da su koleginice i naše čitateljke po tom osnovu mogle da se penzionišu pre nego li su imale dovoljno godina radnog staža da odu u penziju.

Budućim penzionerkama s posebnim stažom biće veći koeficijenat koji se, kada steknu uslov za penziju, obračunava na kraju, a koji preračunato znači kao da je žena radila dve godine duže.

I taj viši koeficijent će joj doneti i veću penziju. Na primer, obračunaće joj se 37 umesto 35 godina s kojima je, recimo, otišla u penziju. U tome je jedina razlika između onih žena koje imaju poseban staž i onih koje nemaju po troje i više dece, kaže ona.

Timotijevićeva dodaje, da pravo na poseban staž imaju kao osiguranici učesnici u oružanim akcijama Vojske Jugoslavije. Njima se vreme učešća u oružanim akcijama, ili dužnosti za vojne ili za ciljeve državne bezbednosti i zarobljeništvo, računa u dvostrukom trajanju.

Vreme provedeno na lečenju i medicinskoj rehabilitaciji, kao posledica učešća u ratu, takođe je poseban staž, ali se računa u jednostrukom trajanju.